Esta é a forma máis recoméndabel pra usar pola RAG. A forma menos recoméndabel é xarra, unha forma adaptada ao galego do castelán jarra. Porén, xarra é a forma que usa moita xente, aínda que tampouco hai moita xente que coñeza a forma xerra.
Eu usaba xarra, mais dende fai non moito coñecín a forma xerra e estouna intentando usar no canto de xarra. Paréceme que é mellor usar xerra, aínda que xarra estea admitido, xa que é máis galego e non é unha adaptación do castelán. Por iso, anímovos a que usedes xerra no canto de xarra, cando esteades falando diso.
Extensión do galego 
Quanto a “xarra” ou “xerra” eu generalizo e pergunto: na Galiza o cidadão pode usar uma expressão linguística na forma que bem quiser? Existe uma norma (ou normativa) oficial para ser obedecida, a fim de que todos se entendam, inclusive os estrangeiros! A norma permite esta flexibilização?
CurtirCurtir
Se usas formas “xarra”, “perfeito”, “destaque” ou “futebol” nun exame de galego (na escola); descóntanche algo, porque é unha falta de ortografia. Pode ser 0,25 ou 0,05, dependendo do profesor.
Nos demais ámbitos da vida, si que pode usa-la forma que che pete. Só hai que ve-lo alto nivel que teñen os nosos políticos (coma o Feijoo), os nosos presentadores de televisión (coma o Roberto Vilar) ou os comentaristas da Radio Galega. Mais, deixándonos de ironías, podes pegar nun libro de grandes clásicos do galego (coma o Castelao, Rafael Dieste ou Ánxel Fole) pra atopar estas desviacións da normativa. A Real Academia Galega (RAG) usa como argumento que naquel tempo non existía unha norma oficial do galego e os autores baseábanse no castelán (embora iso siga ocorrendo hoxe).
Despois, hai varias normativas alternativas propostas pro galego. En xeral, estas non son aceitas nas editoras, xornais, administración… Iso si, meterlle uns cantos castelanismos ao galego; aí sen problema ningún…
Mais isto, en parte, tamén se aplica pro portugués. Ou que nivel de portugués teñen os vosos políticos, xornais…? Se tivesen un excelente nivel, o “Dicionário e Gramática” (https://dicionarioegramatica.com.br/) non tería que andar facendo un artigo verbo diso tódalas semanas.
CurtirCurtir
Percebo que para usar a língua galega, os cidadãos galegos têm que se preocupar também com o restante das regiões da nação espanhola: Andalucia, Valencia, Aragon, Cataluña, etc. Dependem de uma normativa nacional que preserva os elementos comuns a todas as regiões, embora tenham sua autonomia linguística local. Caso contrário a região se emancipa. É isto mesmo?
CurtirCurtir
As demais regiões da Espanha, com Andalucia, Valencia, Aragon, Cataluña, etc, têm línguas próprias?
CurtirCurtir
A Andalucía non tem língua de seu. Alí fálase o castelán.
As demais, si. Na España, hai sete linguas:
– O galego: Falado en toda a Galiza, nas zonas limítrofes das Asturias e de Castela e León e no vale de Xálima. Enlaces: https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_galega, https://www.slideshare.net/letrasenrede/variedades-xeogrficas-do-galego-6276958, https://www.slideshare.net/carlalago95/bloques-e-reas-lingsticas-do-galego, http://www.cursodegallego.com/temario/tema23/gramatica/bloques.html, http://www.culturagalega.org/pruebas/anosafala/, https://www.edu.xunta.gal/centros/ieschapela/node/151 e https://www.xuletas.es/ficha/xxx-33/
– O asturleonés: Falado en case toda Asturias, en parte de Castela e León e en Miranda do Douro. Enlaces: https://ast.wikipedia.org/wiki/Dominiu_lling%C3%BC%C3%ADsticu_%C3%A1stur, https://mwl.wikipedia.org/wiki/Lh%C3%A9ngua_mirandesa e https://ast.wikipedia.org/wiki/Dominiu_lling%C3%BC%C3%ADsticu_%C3%A1stur
– O castelán: Falado en case toda a España (e oficial en todo o país) e en moitos países da América. Enlaces: https://es.wikipedia.org/wiki/Idioma_espa%C3%B1ol
– O vasco: Língua prerromana falada en Euskadi. É a única língua da Península Ibérica que non viu do latín e, ademais, non posúe ningún parentesco coñecido con ningunha outra lingua do mundo. Enlaces: https://eu.wikipedia.org/wiki/Euskara e https://eu.wikipedia.org/wiki/Euskara_batu
– O aragonés: Falado no norte de Aragón, en case toda a provincia de Huesca. Enlaces: https://an.wikipedia.org/wiki/Idioma_aragon%C3%A9s, http://www.academiadelaragones.org/, https://an.wikipedia.org/wiki/Propuesta_ortografica_de_l%27Academia_de_l%27Aragon%C3%A9s, https://an.wikipedia.org/wiki/Graf%C3%ADa_De_Lingva_Aragonensi, https://an.wikipedia.org/wiki/Normas_graficas_de_l%27aragon%C3%A9s, http://www.academiadelaragones.org/biblio/EDACAR7_2.pdf, http://barrenau.blogspot.com.es/2014/07/una-historia-sobre-as-grafias-de.html e http://www.consello.org/pdf/normasgraficas.pdf
– O catalán: Falado na Catalunya, Comunidade Valenciana (nas que, ás veces, é chamado de “valenciano”), zonas limítrofes de Aragón, El Carxe, Rosellón e Alguer. Enlaces: https://ca.wikipedia.org/wiki/Catal%C3%A0, https://ca.wikipedia.org/wiki/Valenci%C3%A0 e http://www.cursdecatala.com/es/el-idioma-catalan/
– O aranés: Variedade do occitano falado no Val d´Aran. Enlaces: http://www.caib.es/conselleries/educacio/dgpoling/user/catalaeuropa/castella/castella9.pdf1, https://oc.wikipedia.org/wiki/Occitan e https://es.wikipedia.org/wiki/Aran%C3%A9s
CurtirCurtir
Uau! Como aprendi sobre a Espanha! Mas a língua oficial em toda a nação espanhola é o castelhano (também chamado de espanhol), não?
CurtirCurtir
Con efeito. O castelán é o idioma oficial en toda a España. De feito, tódolos españois teñen o dereito e a obriga de saber este idioma. As demais linguas son cooficiais nas respectivas comunidades autónomas (o galego na Galiza, o éuscaro en Euskadi, o catalán e o aranés na Catalunya…). Mais estas línguas son “inferiores” ao castelán, xa que a xente que mora nesas comunidades autónomas; só teñen o dereito de aprender eses idiomas. De feito, na Galiza quixérase poñer tamém a obriga no seu Estatuto de Autonomía; pero o Tribunal Constitucional dixo que iso era “inconstitucional”.
Eu non estou de acordo con este modelo. Eu prefería un modelo parecido ao da Suíza, no que cada zona ten a súa lingua oficial. Despois, na escola, os alumnos poden escoller aprender unha das outras linguas do Estado. Por exemplo:
Zona francesa: francés (a lingua oficial) + alemán ou italiano
Zona alemá: alemán (a lingua oficial) + francés ou italiano
Zona italiana: italiano (a lingua oficial) + alemán ou francés
Tamén existe unha lingua oficial máis, que é o romanche; mais descoñezo a súa situación (https://es.wikipedia.org/wiki/Romanche#Oficialidad e https://pt.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADngua_romanche).
A língua máis ensinada na Suíza é o alemán, por ser esta a que maior distribución territorial ten e polo poder que ten a Alemaña atualmente. Despois, vén o francés; xa que nesta zona atópase Xenebra; unha das cidades mais importantes da Suíza. Ademais, a Franza tamén é unha rexión atractiva. Xa logo, viría o italiano.
Mais a diferenza é que na Suíza che permiten escoller. Ti podes escoller que outra lingua queres aprender, ademais da falada na túa zona. Se se fixese isto na España, obviamente a lingua que mais escollerían os alumnos sería o español. Pero tamén tería-la opción de escoller o catalán, o galego, o éuscaro, o aragonés, o asturleonés ou o occitano (aranés). Ademais, os habitantes de Castela, Andalucía, Canarias… (actualmente, monolingües en castelán) terían de aprender outra das línguas do Estado español; facilitando o entendemento antre as distintas nazóns da España e apaciguando os movementos independistas; que actualmente teñen moita relevancia na Cataluña.
CurtirCurtir
Unha anotación: ti puxeche que o “castelhano” tamén recibe a denominación de “espanhol”. Iso é correcto, mais no portugués tamén recibe a denominación de “castelão” (http://www.estraviz.org/castel%C3%A3o e https://priberam.pt/dlpo/castel%C3%A3o). De feito, esta denominación é máis enxebre ca “castelhano”.
“Castelhano” é un castelanismo, unha adaptación de “castellano”; e que provém de “Castilla”.
Castellano = lingua originaria de Castilla
Mentres, “castelão” é unha denominación máis vernácula no portugués; e que provém de “Castela”.
Castelão = lingua originaria de Castela
Usar “castelhano” é tan absurdo coma usar “deutsch”
Deutsch: lingua originaria da Deutschland.
Alemán (ou alemão, no portugués): lingua originaria da Alemaña (ou Alemanha).
CurtirCurtir
De feito, na Andalucía fálase unha variante do castelán, o dialecto andaluz (https://es.wikipedia.org/wiki/Dialecto_andaluz). Dicir que o andaluz é un idioma sería como dicir que o chileno ou o arxentino tamén son linguas de seu.
CurtirCurtir
Castilla é diferente de Castela?
No que diz respeito a línguas, no Brasil “castelhano” e “espanhol” são sinônimos.
A expressão “castelão” não é corriqueira aqui. Parece ser de maior uso em Portugal.
CurtirCurtir
Castilla é diferente de Castela? France é diferente da França? Deutschland é diferente da Alemanha? England é diferente da Inglaterra? United States of America é diferente dos Estados Unidos da América?
Son o mesmo, pero en línguas diferentes. En portugués (e no galego) as formas usadas son as segundas. Antre estas, atópase Castela; forma da que deriva “castelão”. No español é Castilla, da que deriva “castellano”; que se aportuguesou a “castelhano”.
Polo tanto, sería máis correcto usar “castelão” (ou español, son sinónimos). Outra cousa son as formas que, de facto, se usen. Na Galiza, moita xente usa “conexo”ou “lentexa” e non por iso están aceitas.
CurtirCurtir
Belo texto: http://debullandoafala.blogspot.com.br/2016/07/razons-por-que-escribo-en-galego.html
CurtirCurtido por 1 pessoa
Efectivamente. Déixoche outros bos textos:
http://praza.gal/opinion/3771/por-que-falamos-como-falamos/
http://praza.gal/opinion/2796/38/
http://praza.gal/opinion/3818/o-reintegracionismo-e-o-lpovor/
http://praza.gal/movementos-sociais/13686/dia-da-lingua-materna-apenas-o-18-dos-nenos-e-nenas-aprende-a-falar-en-galego/
http://praza.gal/movementos-sociais/13710/o-40-dos-centros-de-infantil-das-cidades-non-usa-o-galego-para-nada/
http://www.sermosgaliza.gal/articulo/lingua/76-centros-ensino-urbanos-imparten-ensino-infantil-maioritaria-exclusivamente-castelan/20170223160539055211.html
http://www.sermosgaliza.gal/opinion/manuel-veiga-taboada/catro-normativas-140-caracteres/20170228102344055303.html
http://praza.gal/opinion/3848/da-identidade-a-norma-unha-intervencao-que-interpela/
CurtirCurtir
Anónimo galego disse: “Eu non estou de acordo con este modelo. Eu prefería un modelo parecido ao da Suíza, no que cada zona ten a súa lingua oficial. Despois, na escola, os alumnos poden escoller aprender unha das outras linguas do Estado.”
No caso de ter muitas línguas oficiais, como ficariam os “comunicados” oficiais internacionais do Estado? Em qual das línguas esses comunicados seriam publicados?
Aprender ou lidar com duas o mais línguas é mais trabalhoso do que com uma só. Não?
CurtirCurtir
Os comunicados estarían en todas as linguas oficiais do Estado. Tamén na ONU ou na UE hai varias linguas oficiais e publican os seus comunicados en todas elas, non?
CurtirCurtir